Sửa Luật đáp ứng yêu cầu thực tiễn của cuộc sống

Bộ Tài chính cho biết, Luật thuế Giá trị gia tăng số 13/2008/QH12 được thông qua ngày 3/6/2008 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2009 thay thế cho Luật thuế Giá trị gia tăng năm 1997 và các Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế Giá trị gia tăng năm 2003, năm 2005 và đã được sửa đổi, bổ sung 3 lần tại Luật số 31/2013/QH13 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2014, Luật số 71/2014/QH13 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2015, Luật số 106/2016/QH13 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2016. Qua 15 năm thực hiện, Luật thuế Giá trị gia tăng đã đạt được các kết quả quan trọng.

Thuế Giá trị gia tăng tiếp tục phát huy vai trò quan trọng trong động viên vào Ngân sách Nhà nước khi đây là sắc thuế có số thu lớn nhất trong hệ thống thu Ngân sách Nhà nước của Việt Nam hiện nay.

Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, hiệu suất thu tốt của thuế Giá trị gia tăng góp phần đảm bảo cân đối cơ bản cho thu chi Ngân sách Nhà nước. Ngoài ra, do được nộp vào ngân sách kịp thời (hàng tháng, hàng quý kế tiếp tháng, quý phát sinh giao dịch mua bán hàng hóa, dịch vụ) nên thuế Giá trị gia tăng tạo dòng tiền đều cho Ngân sách Nhà nước.

Từ năm 2013 đến năm 2022, mặc dù nền kinh tế trong nước gặp nhiều khó khăn, thách thức do ảnh hưởng bởi kinh tế thế giới nhưng số thu về thuế Giá trị gia tăng vẫn được bảo đảm, tăng trưởng đều qua các năm và ổn định về tỷ trọng thu thuế Giá trị gia tăng trong tổng số thu Ngân sách Nhà nước.

Theo thống kê của cơ quan quản lý thu thì số thu về thuế Giá trị gia tăng luôn chiếm tỷ lệ cao trong tổng số thu Ngân sách Nhà nước cũng như chiếm tỷ lệ cao trong tổng số thu về thuế, cụ thể: Năm 2014 khoảng 26,9%, năm 2019 khoảng 23,3%, năm 2020 khoảng 22,7%, năm 2021 khoảng 23,6% (năm 2020, 2021 chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19), năm 2022 khoảng 24,5%.

Bên cạnh những kết quả đạt được, trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập kinh tế quốc tế, do sự biến động nhanh của kinh tế - chính trị thế giới nói chung và nền kinh tế Việt Nam nói riêng, qua triển khai thực hiện chính sách thuế Giá trị gia tăng cũng đã bộc lộ một số tồn tại, hạn chế.

Theo đó, Bộ Tài chính cho biết, hiện số lượng nhóm hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng không chịu thuế còn nhiều (26 nhóm) và không được khấu trừ thuế Giá trị gia tăng đầu vào làm tăng chi phí sản xuất của doanh nghiệp và làm tăng giá bán ra, ảnh hưởng đến các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng.

Việc áp dụng các mức thuế suất (hiện nay gồm 3 mức: 0%, 5% và 10%) đối với các nhóm mặt hàng còn chưa phù hợp. Đối tượng chịu thuế Giá trị gia tăng thuế suất 5% còn nhiều (14 nhóm hàng hóa, dịch vụ) chưa phù hợp với định hướng cải cách hệ thống thuế, tiến tới áp dụng 1 mức thuế suất phổ thông. Việc xác định thuế suất đối với một số hàng hóa dựa vào mục đích sử dụng nên gây vướng mắc cho cả cơ quan thuế và người nộp thuế.

Đối với doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ không chịu thuế Giá trị gia tăng có mức từ 100 triệu đồng trở xuống/năm cần phải nghiên cứu điều chỉnh cho phù hợp mức biến động của giá và một số yếu tố khác cho phù hợp bối cảnh kinh tế - xã hội.

Quy định về giá tính thuế Giá trị gia tăng đối với hoạt động kinh doanh bất động sản còn có cách hiểu khác nhau giữa người nộp thuế và cơ quan thuế. Đồng thời, quy định về khấu trừ thuế Giá trị gia tăng đầu vào cần phải chặt chẽ hơn nữa để góp phần ngăn chặn gian lận trong khấu trừ, hoàn thuế Giá trị gia tăng, chống thất thu ngân sách.

Hoàn thiện quy định về chính sách thuế Giá trị gia tăng

Bộ Tài chính cũng cho rằng, cần phải nghiên cứu bổ sung quy định hoàn thuế Giá trị gia tăng đối với doanh nghiệp sản xuất cung ứng hàng hóa, dịch vụ chịu thuế Giá trị gia tăng 5% mà đầu vào chủ yếu áp dụng thuế suất 10%; nghiên cứu sửa đổi quy định về hoàn thuế đối với dự án đầu tư để xử lý bất cập phát sinh trong thực tế và tạo điều kiện cho doanh nghiệp đầu tư, đổi mới công nghệ thông qua đó tăng năng suất lao động, tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.

Do vậy, cần thiết phải ban hành Luật Thuế Giá trị gia tăng (sửa đổi) nhằm hoàn thiện quy định về chính sách thuế Giá trị gia tăng để bao quát toàn bộ các nguồn thu, mở rộng cơ sở thu; bảo đảm tính minh bạch, dễ hiểu, dễ thực hiện Luật để góp phần nâng cao năng lực và hiệu quả của hoạt động quản lý thuế trong phòng, chống trốn thuế, thất thu và nợ thuế; đảm bảo thu đúng thu đủ vào Ngân sách Nhà nước, đảm bảo ổn định nguồn thu Ngân sách Nhà nước.

Đồng thời khắc phục các vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện Luật thuế Giá trị gia tăng thời gian qua; tháo gỡ bất cập, chồng chéo trong hệ thống pháp luật thuế Giá trị gia tăng và bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với các pháp luật liên quan; bảo đảm tính khả thi, minh bạch và thuận lợi cho tổ chức thực hiện, khơi thông, phát huy nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội. Sửa đổi, bổ sung những quy định nhằm phù hợp với xu hướng cải cách thuế của quốc tế.

Dự thảo Luật Thuế Giá trị gia tăng (sửa đổi) cũng đã đổi mới các nội dung và các điều luật theo hướng gia tăng các quy định, luật hóa các quy định đã thực hiện ổn định tại văn bản dưới luật nhằm cải cách thủ tục hành chính; cải cách thủ tục quản lý thuế theo hướng đơn giản, rõ ràng, công khai, thuận tiện, thống nhất, ổn định chính sách, thực hiện quản lý thuế điện tử, bảo vệ quyền lợi người nộp thuế, tạo môi trường thuận lợi cho người nộp thuế tuân thủ pháp luật về thuế, tự giác nộp đúng, đủ, kịp thời tiền thuế vào Ngân sách Nhà nước.