Kết thúc phiên tòa, Tòa án nhân dân (TAND) huyện Tiên Yên tuyên bị cáo Ðào Xuân Anh về tội "chống người thi hành công vụ" theo (Khoản 1, Ðiều 330, Bộ luật Hình sự và tuyên phạt bị cáo 9 tháng tù giam. Ðây là vụ án đầu tiên trong cả nước xét xử vi phạm pháp luật liên quan phòng, chống dịch bệnh theo Chỉ thị của Chánh án TAND tối cao và hướng dẫn của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao. Có thể thấy, chỉ trong thời gian ba ngày kể từ khi tòa án thụ lý vụ án đến khi kết thúc việc xét xử sơ thẩm, kết quả xét xử cho thấy tinh thần trách nhiệm cao của các cơ quan điều tra, tư pháp đưa vụ án ra xét xử kịp thời, nghiêm minh vụ việc vi phạm pháp luật nổi cộm.

Ðiểm đáng chú ý là một số phiên tòa vừa qua được xét xử lưu động và truyền hình trực tuyến, phát thanh trực tiếp đến nhiều điểm cầu tại các xã, thị trấn trên địa bàn. Ðơn cử bên cạnh truyền hình trực tuyến với các điểm cầu ở các xã, một điểm tại trụ sở UBND huyện, phiên tòa tại huyện Tiên Yên được truyền thanh tới tất cả các thôn trong huyện. Tại điểm mở phiên tòa, người dân đến dự, vị trí ngồi bảo đảm giãn cách xã hội và phòng, chống dịch, theo dõi hình ảnh, diễn biến nội dung qua hệ thống truyền hình trực tiếp từ phiên tòa. Qua các vụ xét xử điểm diễn ra khi cả nước quyết liệt ra quân ngăn chặn dịch bệnh cho thấy, các cơ quan tố tụng cấp cơ sở tỉnh Quảng Ninh và các địa phương thể hiện sự quyết tâm cao nhất trong quá trình điều tra, truy tố, đưa vụ án ra xét xử kịp thời, áp dụng thủ tục rút gọn theo đúng quy định của pháp luật, bám sát hướng dẫn của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao.

Chỉ một ngày sau xét xử vụ án, Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình gửi thư khen TAND huyện Tiên Yên, đánh giá cao việc tổ chức phiên tòa theo thủ tục rút gọn đầu tiên trong cả nước. Ðồng thời, yêu cầu TAND các cấp trong cả nước học tập kinh nghiệm của TAND huyện Tiên Yên; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng khẩn trương điều tra, truy tố, xét xử nghiêm khắc, đúng quy định của pháp luật đối với các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến phòng, chống dịch. Cũng với tinh thần đó, Viện KSND tối cao mới đây ra chỉ thị, nêu rõ ngành kiểm sát các cấp chủ động phối hợp cơ quan điều tra, tòa án cùng cấp để xử lý nhanh chóng những hành vi phạm tội liên quan phòng, chống dịch Covid-19. Ðối với những vụ án không áp dụng thủ tục rút gọn thì phải khẩn trương tiến hành các hoạt động tố tụng để xử lý tội phạm trong thời hạn ngắn nhất. Trong quá trình giải quyết vụ việc, vụ án cụ thể, Viện KSND các cấp cần chủ động trao đổi với cơ quan điều tra, tòa án cùng cấp để giải quyết, bảo đảm thực hiện đúng các quy định của Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự và pháp luật khác có liên quan. Không để xảy ra vi phạm hoặc xử lý không kịp thời, nghiêm minh hành vi phạm tội, dẫn đến bỏ lọt tội phạm và người phạm tội…

Sự chỉ đạo sát sao, kịp thời, sự vào cuộc chỉ đạo quyết liệt của chính quyền các địa phương, của các cơ quan bảo vệ pháp luật như vậy trong những tuần qua khẳng định tính nghiêm minh của pháp luật. Thực tế cho thấy, nhiều vụ án với các hành vi phạm tội liên quan phòng, chống dịch Covid-19 cần tiếp tục được quan tâm phát hiện, xử lý kịp thời. Ðó là việc không chấp hành nghiêm các quy định về phòng, chống dịch bệnh làm lây lan dịch bệnh ra cộng đồng; những vi phạm quy định ở nơi đông người gây thiệt hại do phát sinh chi phí phòng, chống dịch bệnh với số tiền lớn. Hay việc đưa ra những thông tin bịa đặt, không đúng sự thật về dịch bệnh gây hoang mang, lo lắng trong xã hội hoặc nhằm mục đích chống Nhà nước hay lợi dụng tình hình dịch bệnh để thực hiện hành vi trái pháp luật nhằm trục lợi…

Qua diễn biến phiên tòa xét xử áp dụng thủ tục rút gọn vừa qua, chúng tôi thấy rằng, mặc dù sự việc phạm tội đơn giản, chứng cứ rõ ràng, người phạm tội có nơi cư trú, lai lịch rõ ràng, việc áp dụng theo thủ tục rút gọn, thời hạn tố tụng ngắn, các cơ quan tố tụng vẫn phải bảo đảm đúng trình tự thủ tục, bảo đảm quyền, lợi ích của bị cáo khi tham gia tố tụng, việc xét xử bảo đảm đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Các hành vi của nhiều bị cáo dùng vũ lực tiến công những người đang thực thi nhiệm vụ trong bối cảnh toàn xã hội đang dồn toàn lực ngăn ngừa và kiểm soát dịch bệnh tại địa phương, xâm phạm hoạt động bình thường, đúng đắn của cơ quan nhà nước là không thể chấp nhận, nếu không xử lý sẽ gây nguy hiểm cho xã hội, mất trật tự trị an tại địa phương, gây tâm lý hoang mang, lo lắng trong cộng đồng, làm thiệt hại công sức và tiền của xã hội… Thiết nghĩ, thời gian tới, với những đối tượng, tổ chức, cá nhân cố tình gây rối trật tự công cộng, vi phạm pháp luật, đi ngược lại nỗ lực chung trong phòng, chống dịch, cơ quan tiến hành tố tụng các cấp tiếp tục chọn vụ việc điển hình để khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử. Như thế vừa đủ sức răn đe, vừa tạo sức lan tỏa trong giáo dục, phòng ngừa chung, góp phần hiệu quả ngăn chặn sự gia tăng phức tạp về tình hình an ninh trật tự trong diễn biến dịch bệnh còn phức tạp, khó lường.