Giải quyết nạn lấn chiếm kênh rạch

heo thông tin từ Trung tâm điều hành chương trình chống ngập nước TP Hồ Chí Minh, bắt đầu từ tháng 4 vừa qua, trên địa bàn thành phố xảy ra các trận mưa trái mùa. Trong đó, trận mưa lớn nhất từ đầu năm 2017 đến nay đạt lượng mưa tại trạm Tân Sơn Hòa (quận Tân Bình) gần 163 mm, kết hợp với triều cường tại trạm Phú An (huyện Nhà Bè) là 1,47 m, gây ngập 15 tuyến đường. Nghiêm trọng hơn, từ giữa tháng đến nay, nhiều cơn mưa lớn từ tầm trưa và chiều tối trong ngày, khiến nhiều khu vực thành phố ngập sâu trong nước và kéo dài nhiều giờ, làm đảo lộn mọi sinh hoạt hằng ngày của người dân, việc đi lại rất khó khăn. Trong đó, nhiều tuyến đường bị ngập sâu như: Hồ Học Lãm (quận Bình Tân); Phan Huy Ích, Phạm Văn Chiêu, Lê Ðức Thọ (quận Gò Vấp); Nguyễn Hữu Cảnh (quận Bình Thạnh); Xa lộ Hà Nội (quận Thủ Ðức); Ðỗ Xuân Hợp, Lã Xuân Oai, Lê Văn Việt (quận 9); Nguyễn Văn Quá (quận 12); Lương Ðịnh Của (quận 2)…

Theo nhận định của Trung tâm chống ngập TP Hồ Chí Minh, nguyên nhân gây ngập do mưa lớn kết hợp triều cường, vượt tần suất thiết kế của cống, nhiều điểm ngập do chưa có hệ thống cống, hoặc có nhưng đã cũ, đường bị trũng cục bộ, không bảo đảm thoát nước. Cũng theo Trung tâm chống ngập, hiện TP Hồ Chí Minh có 40 điểm ngập do mưa và chín điểm ngập do triều cường ở những tuyến đường lớn do Trung tâm chống ngập giám sát; 179 điểm ngập ở những tuyến đường hoặc hẻm do các quận, huyện quản lý.

Trao đổi ý kiến với phóng viên, ông Nguyễn Ngọc Công, Giám đốc Trung tâm chống ngập TP Hồ Chí Minh cho biết, thời gian qua, tình hình ngập diễn biến ngày càng phức tạp, trong đó, việc tắc nghẽn, hạn chế lưu lượng dòng chảy do tình trạng xâm hại hệ thống thoát nước như: xây dựng lấn chiếm sông, kênh, rạch; cửa xả, hầm ga, tuyến cống, miệng thu nước của người dân tại khu vực thi công. Cụ thể, hiện tồn tại 55 vị trí lấn chiếm cửa xả (thuộc 19 tuyến đường); 99 vị trí lấn chiếm hầm ga (39 tuyến đường); 58 vị trí lấn chiếm sông, kênh, rạch; hơn 13 km cống và 381 hầm ga (88 tuyến đường), bị xây dựng lấn chiếm.

Theo ông Công, để xảy ra tình trạng trên do một số hộ gia đình thiếu ý thức trong công tác bảo vệ môi trường và hệ thống thoát nước; công tác quản lý của chính quyền địa phương còn lỏng lẻo, chậm hoặc không phát hiện và xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm; tình trạng vi phạm kéo dài nhiều năm, gây khó khăn và tốn kém khi di dời, giải tỏa.

Tình trạng ngập nước trên địa bàn TP Hồ Chí Minh ngày càng có diễn biến phức tạp. Ảnh: Hà Đoàn

Chủ động chống ngập

Để chủ động trong công tác chống ngập khi mùa mưa đến, Trung tâm chống ngập TP Hồ Chí Minh đang triển khai các giải pháp về thi công công trình. Cụ thể, tại điểm ngập đường Hồng Bàng (quận 6) và Lương Văn Can (quận 8), hiện đã hoàn thành; bốn điểm ngập tại đường Hậu Giang, Lê Quang Sung, Cao Văn Lầu và Mai Xuân Thưởng (quận 6), thực hiện được 880 m/948 m tuyến cống; đường Trương Vĩnh Ký (Tân Phú), dự kiến khởi công vào quý III-2017; bốn tuyến đường đang thi công là khu vực Gò Dầu và Tân Hương (quận Tân Phú), khu vực An Dương Vương (quận 8) và khu vực Gò Dưa (quận Thủ Ðức), dự kiến sẽ hoàn thành trong năm 2017… Các công trình này sẽ góp phần giải quyết dứt điểm tình trạng ngập cho 13 tuyến đường trên địa bàn TP Hồ Chí Minh năm 2017.

Bên cạnh đó, Trung tâm chống ngập sẽ tập trung hoàn thành 87 công trình nạo vét sông, kênh, rạch trên địa bàn các quận, huyện: quận 7, 8, 11, Bình Thạnh, Bình Tân, Gò Vấp, Thủ Ðức; huyện Cần Giờ và huyện Bình Chánh. Ðẩy nhanh tiến độ, thực hiện các biện pháp thi công khoa học, hợp lý để hoàn thành sớm các công trình, hạng mục hệ thống thoát nước của các dự án; tăng cường công tác đấu nối hệ thống thoát nước, kiểm tra, nạo vét cống, kênh, rạch và cửa xả nhằm bảo đảm tăng năng lực thoát nước vào mùa mưa; có phương án dẫn dòng hợp lý đối với các công trình đang thi công nhằm hạn chế tình trạng ngập nước do thi công công trình.

Về giải pháp phi công trình, Trung tâm chống ngập đã đề nghị UBND các quận, huyện tập trung giải tỏa cục bộ những điểm lấn chiếm kênh, rạch, cửa xả, hố ga, đặc biệt các vị trí bị thắt nút cổ chai; chủ động kiểm tra, kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý nghiêm các trường hợp xả rác, lấn chiếm, xây dựng và các hành vi xâm hại kênh, rạch và hệ thống thoát nước; tăng cường tuyên truyền, vận động người dân, nâng cao ý thức và trách nhiệm trong công tác chống ngập và chỉnh trang đô thị. Trung tâm chống ngập sẽ phối hợp chủ đầu tư và đơn vị liên quan, kiểm tra, đôn đốc tiến độ khắc phục các vị trí ảnh hưởng do thi công dự án; tập trung thực hiện các giải pháp xóa, giảm ngập cấp bách, nạo vét có trọng tâm, trọng điểm để phát huy hiệu quả tốt trong mùa mưa; tiếp tục rà soát các điểm ngập và thực hiện các phương án khắc phục; nhanh chóng triển khai thi công 75/77 (hai hạng mục đã hoàn thành) hạng mục công trình cấp bách còn lại.

Theo ông Bùi Xuân Cường, Giám đốc Sở Giao thông vận tải TP Hồ Chí Minh, Sở đã đề nghị UBND các quận, huyện và Trung tâm chống ngập hoàn tất công tác duy tu, nạo vét hệ thống thoát nước trước ngày 15-6 nhằm bảo đảm thoát nước trong mùa mưa; chuẩn bị sẵn sàng các phương tiện, thiết bị máy bơm và nhân lực nhằm chủ động ứng cứu, bơm tiêu thoát nước, không để ngập úng kéo dài…

Ðối với chủ đầu tư các dự án chống ngập của thành phố, Sở Giao thông vận tải yêu cầu tập trung hoàn thành các công trình nhằm giải quyết 12 điểm ngập nước mà UBND TP Hồ Chí Minh chỉ đạo mới đây; tăng cường công tác giám sát, yêu cầu các nhà thầu thi công tuân thủ nghiêm các quy định về thi công và nghiệm thu.

Cũng theo thông tin từ Sở Giao thông vận tải TP Hồ Chí Minh, trong tháng 5, Sở đã phối hợp Trung tâm chống ngập thu thập thông tin tình hình mưa lũ, cảnh báo các điểm ngập lên cổng thông tin giao thông TP Hồ Chí Minh để người dân nắm được tình hình ngập nước và có lựa chọn đường đi phù hợp. Trước đó, Trung tâm chống ngập đã lắp đặt 35 camera theo dõi các tuyến đường có nguy cơ ngập nặng như: đường Thảo Ðiền (quận 2); Trần Xuân Soạn (quận 7); Gò Dầu, Tân Quý, Tân Hương (quận Tân Phú); khu vực Hồ Học Lãm (quận Bình Tân); khu vực Ung Văn Khiêm, Bạch Ðằng, Nguyễn Hữu Cảnh (quận Bình Thạnh); khu vực quốc lộ 13, quốc lộ 1, Gò Dưa, Kha Vạng Cân (quận Thủ Ðức)...

Trước tình trạng trên, Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh Lê Văn Khoa đã yêu cầu các quận, huyện và cơ quan chức năng liên quan xử lý dứt điểm việc xây dựng lấn chiếm hệ thống thoát nước trên địa bàn.

Từ nay đến năm 2018, đối với các điểm ngập do mưa, TP Hồ Chí Minh sẽ thực hiện các dự án cải tạo, nâng cấp hệ thống thoát nước, xóa ngập tám trong số 17 tuyến đường; hoàn thành các dự án đầu tư để xử lý 13/23 điểm ngập nước. Đối với các điểm ngập do triều, hoàn thành dự án "Giải quyết ngập do triều khu vực TP Hồ Chí Minh có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu, giai đoạn một", để kiểm soát triều cho lưu vực 550 km2, xóa ngập do triều chín tuyến đường.