Ngày 07/6/2024, Chính phủ ban hành Nghị định số 62/2024/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều, phụ lục của Nghị định số 94/2016/NĐ-CP ngày 01/7/2016 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thống kê và Nghị định số 94/2022/NĐ-CP ngày 07/11/2022 của Chính phủ quy định nội dung chỉ tiêu thống kê thuộc hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia và quy trình biên soạn chỉ tiêu tổng sản phẩm trong nước, chỉ tiêu tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (viết gọn là Nghị định số 62/2024/NĐ-CP) và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/8/2024. Nghị định số 62/2024/NĐ-CP không chỉ tác động tới hoạt động thống kê nói chung mà còn tác động hoạt động của các chủ thể sử dụng thông tin thống kê trong quản lý điều hành.
Những thay đổi chủ yếu của Nghị định số 62/2024/NĐ-CP so với quy định hiện hành
So với quy định hiện hành, Nghị định số 62/2024/NĐ-CP điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung 03 nhóm nội dung sau:
Một là, thay đổi lịch phổ biến một số thông tin thống kê quan trọng của cơ quan thống kê trung ương từ “ngày 29 của tháng báo cáo (riêng tháng Hai là ngày cuối tháng)” thành “ngày 06 của tháng kế tiếp sau kỳ báo cáo”, cụ thể được quy định như sau:
- Báo cáo kinh tế - xã hội tháng, quý I, quý II và 6 tháng, quý III và 9 tháng, quý IV và cả năm: Ngày 06 của tháng kế tiếp sau kỳ báo cáo.
- Số liệu chính thức Chỉ số giá tiêu dùng (CPI): Ngày 06 của tháng kế tiếp sau tháng báo cáo.
- Số liệu ước tính tỷ lệ lao động đã qua đào tạo có bằng, chứng chỉ: Ngày 06 của tháng kế tiếp sau quý báo cáo.
- Số liệu sơ bộ tỷ lệ lao động đã qua đạo tạo có bằng, chứng chỉ: Ngày 06 của tháng đầu tiên của quý thứ hai sau quý báo cáo.
- Số liệu ước tính tỷ lệ thất nghiệp: Ngày 06 của tháng kế tiếp sau quý báo cáo.
- Số liệu sơ bộ tính tỷ lệ thất nghiệp: Ngày 06 của tháng đầu tiên của quý thứ hai sau quý báo cáo;
Nếu các mốc thời gian phổ biến nêu trên trùng vào các ngày nghỉ theo quy định của Nhà nước, thời hạn phổ biến sẽ chuyển sang ngày làm việc tiếp theo.
Hai là, thay đổi thời gian công bố số liệu ước tính, sơ bộ, chính thức GDP và GRDP các quý, 6 tháng, 9 tháng và cả năm.
Đối với thời gian công bố số liệu GDP, cụ thể như sau:
- Số liệu ước tính quý I; sơ bộ quý IV năm trước năm báo cáo: Ngày 06 tháng 4 năm báo cáo;
- Số liệu ước tính quý II, 6 tháng và ước tính cả năm lần 1; sơ bộ quý I: Ngày 06 tháng 7 năm báo cáo;
- Số liệu ước tính quý III và 9 tháng; sơ bộ quý II và 6 tháng: Ngày 06 tháng 10 năm báo cáo;
- Số liệu ước tính quý IV và ước tính cả năm lần 2; sơ bộ quý III và 9 tháng: Ngày 06 tháng 01 năm kế tiếp sau năm báo cáo;
- Số liệu sơ bộ cả năm: Ngày 06 tháng 10 năm kế tiếp sau năm báo cáo;
- Số liệu chính thức cả năm và theo quý của năm báo cáo: Ngày 06 tháng 10 năm thứ hai kế tiếp sau năm báo cáo.
Đối với thời gian công bố số liệu GRDP, cụ thể như sau:
- Số liệu ước tính quý I; sơ bộ quý IV năm trước năm báo cáo: Ngày 01 tháng 4 năm báo cáo;
- Số liệu ước tính quý II, 6 tháng và ước tính cả năm lần 1; sơ bộ quý I: Ngày 01 tháng 7 năm báo cáo;
- Số liệu ước tính quý III và 9 tháng; sơ bộ quý II và 6 tháng: Ngày 01 tháng 10 năm báo cáo;
- Số liệu ước tính quý IV và ước tính cả năm lần 2; sơ bộ quý III và 9 tháng: Ngày 01 tháng 12 năm báo cáo;
- Số liệu sơ bộ cả năm: Ngày 01 tháng 10 năm kế tiếp sau năm báo cáo;
- Số liệu chính thức cả năm và theo quý của năm báo cáo: Ngày 01 tháng 10 năm thứ hai kế tiếp sau năm báo cáo.
Ba là, sửa đổi hệ biểu thu thập thông tin phục vụ biên soạn GDP, GRDP. Theo đó, Nghị định số 62/2024/NĐ-CP giữ nguyên số lượng biểu theo quy định tại Nghị định số 94/2022/NĐ-CP và sửa đổi, điều chỉnh ngày nhận báo cáo, hướng dẫn ghi biểu và một số nội dung liên quan của các biểu mẫu để bảo đảm thời gian biên soạn và công bố số liệu GDP và GRDP.
Tác động của Nghị định 62/2024/NĐ-CP đến hoạt động thống kê
Nghị định số 62/2024/NĐ-CP là cơ sở pháp lý quan trọng bảo đảm cho việc thu thập, biên soạn thông tin thống kê phản ánh chính xác, đầy đủ, đúng bản chất của một kỳ báo cáo, đặc biệt là kỳ báo cáo tháng phục vụ kịp thời cho các cơ quan Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và chính quyền các cấp trong quản lý, điều hành.
Nghị định số 62/2024/NĐ-CP không chỉ tác động tới hoạt động thống kê nói chung mà còn tác động hoạt động của các chủ thể sử dụng thông tin thống kê trong quản lý điều hành. Đối với chủ thể sử dụng thông tin thống kê trong quản lý điều hành, đặc biệt là Chính phủ, HĐND, UBND các cấp cần phải chỉnh thời gian tổ chức các kỳ họp điều hành để bảo đảm sử dụng được số liệu trong quản lý điều hành. Đối với hoạt động thống kê, Nghị định số 62/2024/NĐ-CP tác động đến tổng thể các hoạt động thống kê, không chỉ tác động đến thời gian công bố số liệu thống kê mà còn tác động đến cả quá trình thu thập, tổng hợp đến công bố thông tin. Nội dung bài viết đề cập đến tác động của Nghị định 62/2024/NĐ-CP dưới một số góc độ sau:
Dưới góc nhìn thể chế, Nghị định số 62/2024/NĐ-CP yêu cầu hệ thống pháp luật về thống kê cần phải được rà soát, điều chỉnh, đảm bảo đồng bộ với các quy định tại Nghị định số 62/2024/NĐ-CP. Các văn bản quy phạm pháp luật cần phải được sửa đổi, bổ sung như sau:
- Dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết nội dung chế độ báo cáo thống kê cấp quốc gia (đang trình Chính phủ) cần sửa đổi, bổ sung kỳ báo cáo, thời hạn và thời gan báo cáo cụ thể của từng chỉ tiêu thống kê.
- Quyết định số 03/2023/QĐ-TTg ngày 15/02/2023 của Thủ tướng Chính phủ cần sửa đổi, điều chỉnh thời gian thu thập thông tin của các cuộc điều tra thuộc lĩnh vực công nghiệp, thương mại dịch vụ tháng; điều tra xây dựng quý; điều tra vốn đầu tư thực hiện; điều tra doanh nghiệp; điều tra giá tiêu dùng…
- Các thông tư có liên quan các thông tư quy định chế độ báo cáo thống kê của các bộ, ngành thuộc lĩnh vực quản lý, cần sửa đổi, bổ sung thời gian báo cáo và thời gian nhận báo cáo của các biểu báo cáo thống kê; thông tư liên quan đến quy trình biên soạn GDP, GRDP cần điều chỉnh thời gian, quy trình biên soạn…
Dưới góc nhìn nghiệp vụ thống kê, Nghị định số 62/2024/NĐ-CP yêu cầu quy trình nghiệp vụ thống kê từ khâu chuẩn bị thu thập thông tin, thu thập thông tin, tổng hợp, phân tích thông tin, công bố thông tin và đánh giá chất lượng phải được cập nhật, sửa đổi, bổ sung đảm bảo phù hợp với quy định tại Nghị định số 62/2024/NĐ-CP. Cụ thể một số nội dung như sau:
- Đối với thời gian thu thập thông tin, một số cuộc điều tra cần được điều chỉnh như sau:
+ Điều tra ngành công nghiệp hàng tháng, thời gian thu thập thông tin được điều chỉnh từ ngày 01 đến ngày 12 hàng tháng sang từ ngày 08 đến ngày 18 hàng tháng.
Những thay đổi chủ yếu của Nghị định số 62/2024/NĐ-CP so với quy định hiện hành
So với quy định hiện hành, Nghị định số 62/2024/NĐ-CP điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung 03 nhóm nội dung sau:
Một là, thay đổi lịch phổ biến một số thông tin thống kê quan trọng của cơ quan thống kê trung ương từ “ngày 29 của tháng báo cáo (riêng tháng Hai là ngày cuối tháng)” thành “ngày 06 của tháng kế tiếp sau kỳ báo cáo”, cụ thể được quy định như sau:
- Báo cáo kinh tế - xã hội tháng, quý I, quý II và 6 tháng, quý III và 9 tháng, quý IV và cả năm: Ngày 06 của tháng kế tiếp sau kỳ báo cáo.
- Số liệu chính thức Chỉ số giá tiêu dùng (CPI): Ngày 06 của tháng kế tiếp sau tháng báo cáo.
- Số liệu ước tính tỷ lệ lao động đã qua đào tạo có bằng, chứng chỉ: Ngày 06 của tháng kế tiếp sau quý báo cáo.
- Số liệu sơ bộ tỷ lệ lao động đã qua đạo tạo có bằng, chứng chỉ: Ngày 06 của tháng đầu tiên của quý thứ hai sau quý báo cáo.
- Số liệu ước tính tỷ lệ thất nghiệp: Ngày 06 của tháng kế tiếp sau quý báo cáo.
- Số liệu sơ bộ tính tỷ lệ thất nghiệp: Ngày 06 của tháng đầu tiên của quý thứ hai sau quý báo cáo;
Nếu các mốc thời gian phổ biến nêu trên trùng vào các ngày nghỉ theo quy định của Nhà nước, thời hạn phổ biến sẽ chuyển sang ngày làm việc tiếp theo.
Hai là, thay đổi thời gian công bố số liệu ước tính, sơ bộ, chính thức GDP và GRDP các quý, 6 tháng, 9 tháng và cả năm.
Đối với thời gian công bố số liệu GDP, cụ thể như sau:
- Số liệu ước tính quý I; sơ bộ quý IV năm trước năm báo cáo: Ngày 06 tháng 4 năm báo cáo;
- Số liệu ước tính quý II, 6 tháng và ước tính cả năm lần 1; sơ bộ quý I: Ngày 06 tháng 7 năm báo cáo;
- Số liệu ước tính quý III và 9 tháng; sơ bộ quý II và 6 tháng: Ngày 06 tháng 10 năm báo cáo;
- Số liệu ước tính quý IV và ước tính cả năm lần 2; sơ bộ quý III và 9 tháng: Ngày 06 tháng 01 năm kế tiếp sau năm báo cáo;
- Số liệu sơ bộ cả năm: Ngày 06 tháng 10 năm kế tiếp sau năm báo cáo;
- Số liệu chính thức cả năm và theo quý của năm báo cáo: Ngày 06 tháng 10 năm thứ hai kế tiếp sau năm báo cáo.
Đối với thời gian công bố số liệu GRDP, cụ thể như sau:
- Số liệu ước tính quý I; sơ bộ quý IV năm trước năm báo cáo: Ngày 01 tháng 4 năm báo cáo;
- Số liệu ước tính quý II, 6 tháng và ước tính cả năm lần 1; sơ bộ quý I: Ngày 01 tháng 7 năm báo cáo;
- Số liệu ước tính quý III và 9 tháng; sơ bộ quý II và 6 tháng: Ngày 01 tháng 10 năm báo cáo;
- Số liệu ước tính quý IV và ước tính cả năm lần 2; sơ bộ quý III và 9 tháng: Ngày 01 tháng 12 năm báo cáo;
- Số liệu sơ bộ cả năm: Ngày 01 tháng 10 năm kế tiếp sau năm báo cáo;
- Số liệu chính thức cả năm và theo quý của năm báo cáo: Ngày 01 tháng 10 năm thứ hai kế tiếp sau năm báo cáo.
Ba là, sửa đổi hệ biểu thu thập thông tin phục vụ biên soạn GDP, GRDP. Theo đó, Nghị định số 62/2024/NĐ-CP giữ nguyên số lượng biểu theo quy định tại Nghị định số 94/2022/NĐ-CP và sửa đổi, điều chỉnh ngày nhận báo cáo, hướng dẫn ghi biểu và một số nội dung liên quan của các biểu mẫu để bảo đảm thời gian biên soạn và công bố số liệu GDP và GRDP.
Tác động của Nghị định 62/2024/NĐ-CP đến hoạt động thống kê
Nghị định số 62/2024/NĐ-CP là cơ sở pháp lý quan trọng bảo đảm cho việc thu thập, biên soạn thông tin thống kê phản ánh chính xác, đầy đủ, đúng bản chất của một kỳ báo cáo, đặc biệt là kỳ báo cáo tháng phục vụ kịp thời cho các cơ quan Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và chính quyền các cấp trong quản lý, điều hành.
Nghị định số 62/2024/NĐ-CP không chỉ tác động tới hoạt động thống kê nói chung mà còn tác động hoạt động của các chủ thể sử dụng thông tin thống kê trong quản lý điều hành. Đối với chủ thể sử dụng thông tin thống kê trong quản lý điều hành, đặc biệt là Chính phủ, HĐND, UBND các cấp cần phải chỉnh thời gian tổ chức các kỳ họp điều hành để bảo đảm sử dụng được số liệu trong quản lý điều hành. Đối với hoạt động thống kê, Nghị định số 62/2024/NĐ-CP tác động đến tổng thể các hoạt động thống kê, không chỉ tác động đến thời gian công bố số liệu thống kê mà còn tác động đến cả quá trình thu thập, tổng hợp đến công bố thông tin. Nội dung bài viết đề cập đến tác động của Nghị định 62/2024/NĐ-CP dưới một số góc độ sau:
Dưới góc nhìn thể chế, Nghị định số 62/2024/NĐ-CP yêu cầu hệ thống pháp luật về thống kê cần phải được rà soát, điều chỉnh, đảm bảo đồng bộ với các quy định tại Nghị định số 62/2024/NĐ-CP. Các văn bản quy phạm pháp luật cần phải được sửa đổi, bổ sung như sau:
- Dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết nội dung chế độ báo cáo thống kê cấp quốc gia (đang trình Chính phủ) cần sửa đổi, bổ sung kỳ báo cáo, thời hạn và thời gan báo cáo cụ thể của từng chỉ tiêu thống kê.
- Quyết định số 03/2023/QĐ-TTg ngày 15/02/2023 của Thủ tướng Chính phủ cần sửa đổi, điều chỉnh thời gian thu thập thông tin của các cuộc điều tra thuộc lĩnh vực công nghiệp, thương mại dịch vụ tháng; điều tra xây dựng quý; điều tra vốn đầu tư thực hiện; điều tra doanh nghiệp; điều tra giá tiêu dùng…
- Các thông tư có liên quan các thông tư quy định chế độ báo cáo thống kê của các bộ, ngành thuộc lĩnh vực quản lý, cần sửa đổi, bổ sung thời gian báo cáo và thời gian nhận báo cáo của các biểu báo cáo thống kê; thông tư liên quan đến quy trình biên soạn GDP, GRDP cần điều chỉnh thời gian, quy trình biên soạn…
Dưới góc nhìn nghiệp vụ thống kê, Nghị định số 62/2024/NĐ-CP yêu cầu quy trình nghiệp vụ thống kê từ khâu chuẩn bị thu thập thông tin, thu thập thông tin, tổng hợp, phân tích thông tin, công bố thông tin và đánh giá chất lượng phải được cập nhật, sửa đổi, bổ sung đảm bảo phù hợp với quy định tại Nghị định số 62/2024/NĐ-CP. Cụ thể một số nội dung như sau:
- Đối với thời gian thu thập thông tin, một số cuộc điều tra cần được điều chỉnh như sau:
+ Điều tra ngành công nghiệp hàng tháng, thời gian thu thập thông tin được điều chỉnh từ ngày 01 đến ngày 12 hàng tháng sang từ ngày 08 đến ngày 18 hàng tháng.
Thời gian thu thập thông tin Điều tra ngành công nghiệp hàng tháng được điều chỉnh,
sẽ thực hiện từ ngày 08 đến ngày 18 hàng tháng
sẽ thực hiện từ ngày 08 đến ngày 18 hàng tháng
+ Điều tra hoạt động thương mại dịch vụ hàng tháng, thời gian thu thập thông tin được điều chỉnh từ ngày 05 đến ngày 12 hàng tháng sang từ ngày 08 đến ngày 18 hàng tháng.
+ Điều tra hoạt động xây dựng quý:
Quý III/2024, đối với hộ gia đình, trang trại thì thời gian thu thập thông tin điều chỉnh từ ngày 25/8 đến ngày 12/9/2024 sang từ ngày 01/9 đến ngày 15/9/2024; đối với doanh nghiệp thì thời gian thu thập thông tin điều chỉnh từ ngày 01/9 đến ngày 12/9/2024 sang từ ngày 08/9 đến ngày 18/9/2024.
Quý IV/2024, đối với hộ gia đình, trang trại thì thời gian thu thập thông tin điều chỉnh từ ngày 25/10 đến ngày 12/11/2024 sang từ ngày 01/11 đến ngày 15/11/2024; đối với doanh nghiệp thì thời gian thu thập thông tin điều chỉnh từ ngày 01/11 đến ngày 12/11/2024 sang từ ngày 08/11 đến ngày 18/11/2024.
+ Điều tra vốn đầu tư thực hiện quý:
Quý III/2024, đối với hộ gia đình, trang trại thì thời gian thu thập thông tin điều chỉnh từ ngày 25/8 đến ngày 12/9/2024 sang từ ngày 01/9 đến ngày 15/9/2024; đối với doanh nghiệp thì thời gian thu thập thông tin điều chỉnh từ ngày 01/9 đến ngày 12/9/2024 sang điều tra từ ngày 08/9 đến ngày 18/9/2024.
Quý IV/2024, đối với hộ gia đình, trang trại thì thời gian thu thập thông tin điều chỉnh từ ngày 25/10 đến ngày 12/11/2024 sang từ ngày 01/11 đến ngày 15/11/2024; đối với doanh nghiệp thì thời gian thu thập thông tin điều chỉnh từ ngày 01/12 đến ngày 12/12/2024 sang từ ngày 08/12 đến ngày 18/12/2024.
- Đối với việc biên soạn báo cáo tình hình kinh tế - xã hội tháng, quý I, quý II và 6 tháng, quý III và 9 tháng, quý IV và cả năm. Thời gian gửi, nhận các báo cáo thống kê của các Vụ, Cục Thống kê tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trên phần mềm nhận, gửi báo cáo của ngành Thống kê điều chỉnh để bảo đảm phù hợp với Nghị định số 62/2024/NĐ-CP như sau:
+ Ngày 21 hằng tháng: Cục Thống kê tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương kết thúc điều tra phục vụ xây dựng báo cáo tình hình kinh tế - xã hội hàng tháng.
+ Chậm nhất 17h ngày 25 hằng tháng: Cục Thống kê tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương gửi báo cáo về Vụ Thống kê chuyên ngành.
+ Chậm nhất 9h sáng ngày 01 hằng tháng: Vụ Thống kê chuyên ngành gửi báo cáo về Vụ Thống kê Tổng hợp và Phổ biến thông tin thống kê.
+ Chậm nhất 17h ngày 02 hàng tháng: Cục Thống kê tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương gửi báo cáo tình hình kinh tế - xã hội hàng tháng của địa phương về Vụ Thống kê Tổng hợp và Phổ biến thông tin thống kê.
- Đối với thời gian phổ biến thông tin thống kê
+ Các ấn phẩm, chỉ tiêu biên soạn, công bố thường xuyên theo chu kỳ hằng tháng, hằng quý, hằng năm phổ biến vào ngày 02 của tháng kế tiếp tháng báo cáo.
+ Niên giám thống kê cấp tỉnh phổ biến bản mềm (dạng file dữ liệu) trên Trang thông tin điện tử của Cục Thống kê hoặc trên Cổng thông tin điện tử của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh (đối với các Cục Thống kê không có Trang thông tin điện tử riêng) vào tháng Sáu hằng năm và phổ biến bản giấy (dạng ấn phẩm) trong quý IV hằng năm.
+ Các ấn phẩm, sản phẩm thông tin thống kê khác phổ biến không thường xuyên căn cứ kế hoạch công tác của Tổng cục Thống kê và Cục Thống kê để xác định thời gian phổ biến phù hợp.
- Đối với công khai Lịch phổ biến thông tin thống kê
+ Lịch phổ biến thông tin thống kê năm 2024 của Cục Thống kê, Cục Thống kê tiến hành cập nhật các nội dung thay đổi và công khai trên Trang thông tin điện tử của Cục Thống kê trước ngày 15/7/2024. Trường hợp chưa có Trang thông tin điện tử riêng, Cục Thống kê báo cáo UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương công khai Lịch phổ biến thông tin thống kê trên Cổng thông tin điện tử của tỉnh, thành phố hoặc niêm yết công khai tại trụ sở của Cục Thống kê theo thời hạn trên.
- Đối với Lịch phổ biến thông tin thống kê những năm tiếp theo (từ năm 2025 trở đi), các Cục Thống kê xây dựng và công khai trước ngày 15/12 hằng năm.
- Đối với thời Họp báo công bố số liệu tình hình kinh tế - xã hội
+ Tổng cục Thống kê tổ chức Họp báo công bố số liệu tình hình kinh tế - xã hội vào ngày 06 của tháng đầu tiên của quý báo cáo.
Họp báo công bố số liệu tình hình kinh tế - xã hội của Tổng cục Thống kê sẽ tổ chức vào ngày 06 của tháng đầu tiên của quý báo cáo
+ Cục Thống kê tổ chức Họp báo công bố số liệu tình hình kinh tế - xã hội của địa phương 6 tháng đầu năm trong khoảng thời gian từ ngày 02 đến ngày 06 tháng 7 năm báo cáo; họp báo công bố số liệu năm từ ngày 02 đến ngày 06 của tháng 01 năm kế tiếp năm báo cáo.
Nghị định số 62/2024/NĐ-CP tác động toàn diện, tổng thể lên các quy định của hệ thống pháp luật thống kê cũng như quy trình nghiệp vụ thống kê hiện hành. Nghị định là cơ sở pháp lý quan trọng bảo đảm cho việc thu thập, biên soạn thông tin thống kê phản ánh chính xác, đầy đủ, đúng bản chất của một kỳ báo cáo, đặc biệt là kỳ báo cáo tháng. Những thông tin thống kê này phục vụ chính xác, kịp thời các cơ quan Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và chính quyền các cấp trong quản lý, điều hành. /.
Nguyễn Đình Khuyến
Vụ trưởng Vụ Phương pháp chế độ và Quản lý chất lượng thống kê - TCTK