Một ngày làm việc của cán bộ, nhân viên Ðội Quy tập HCLS của Bộ CHQS tỉnh Hà Giang lại bắt đầu. Ðầu xuân, cái rét của miền sơn cước vẫn như cứa vào da thịt. Dường như không ai để tâm đến sự khắc nghiệt của thời tiết mà chỉ tập trung tìm kiếm các đồng đội còn đang nằm sâu trong lòng đất. Hôm nay, tinh thần của cán bộ, nhân viên đơn vị phấn chấn hẳn khi nhận được thông tin tương đối chính xác về vị trí hy sinh của các đồng đội.

Là người có nhiều năm kinh nghiệm trong quá trình tìm kiếm, cất bốc HCLS, Thiếu tá quân nhân chuyên nghiệp (QNCN) Nguyễn Ðức Hiệp, Trợ lý Chính sách Ðội Quy tập HCLS thường xuyên có mặt ở khu vực biên giới xã Thanh Thủy, huyện Vị Xuyên (Hà Giang), nơi từng diễn ra nhiều trận đánh ác liệt trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía bắc của Tổ quốc, để cùng đồng đội tìm kiếm HCLS. Mới đây, các anh được Bộ CHQS tỉnh Hà Giang biểu dương, cấp ủy, chính quyền địa phương khen ngợi khi tìm kiếm, cất bốc thành công hàng chục bộ HCLS tại hang số 4, điểm cao 685, thuộc thôn Giang Nam, xã Thanh Thủy.

Kể về hành trình tìm kiếm hài cốt đồng đội đang nằm đâu đó trên khắp các điểm cao thuộc xã biên giới Thanh Thủy, Thiếu tá QNCN Nguyễn Ðức Hiệp xúc động kể: "Mặc dù biết khá rõ vị trí hy sinh của bộ đội ta trước đây, nhưng do địa hình phức tạp, độ dốc lớn, cây cối rậm rạp, phạm vi rộng, đặc biệt là hệ thống mìn, vật nổ do đối phương gài tại các điểm cao, hang sâu, hẻm núi hết sức phức tạp, nhiều tầng, nhiều lớp, chỉ cần chủ quan, sơ sẩy một chút là nguy hiểm đến tính mạng, ảnh hưởng trực tiếp đến nhiệm vụ, cho nên đơn vị buộc phải đợi lực lượng công binh hoàn thành việc rà phá mìn, vật nổ, bảo đảm tuyệt đối an toàn, anh em trong Ðội chúng tôi mới có thể tiếp cận các vị trí được xác định có HCLS".

Nhiều năm gắn bó với nhiệm vụ, Thượng tá Lương Ðình Luyện, Chính trị viên Ðội Quy tập HCLS Bộ CHQS tỉnh Hà Giang cho biết: Ðể tìm kiếm, cất bốc HCLS trên địa bàn tỉnh, khó khăn nhất hiện nay là công tác rà phá mìn, vật liệu nổ, bởi diện tích bị ô nhiễm quá lớn, lên đến hơn 84 nghìn ha, trong đó có 24 nghìn ha ô nhiễm dày đặc, tập trung ở các điểm cao 1059, 685, 1250, 1030, thuộc các xã: Thanh Ðức, Thanh Thủy (huyện Vị Xuyên). Bên cạnh đó, xuất phát từ đặc điểm địa hình, cán bộ, nhân viên đơn vị phải mang theo đồ ăn, nước uống, trang thiết bị, đi bộ ngược dốc hàng chục cây số, băng qua những khu rừng rậm rạp, nhiều rắn rết để tìm đến các vị trí có thông tin về liệt sĩ. Có những ngày, để tiết kiệm thời gian cơ động, đơn vị phải ở lán trại trong rừng sâu tranh thủ làm việc. Những lúc khó khăn, vất vả như vậy, cán bộ, nhân viên trong đơn vị luôn nêu cao tinh thần đoàn kết, gắn bó, phát huy vai trò trách nhiệm và tình cảm đối với những đồng đội đã ngã xuống, động viên nhau cố gắng vượt qua. "Ngày nào không tìm, cất bốc được bộ HCLS nào là ngày ấy chúng tôi cảm thấy day dứt, ăn không ngon, ngủ không yên. Ngược lại, khi tìm được đồng đội thì tinh thần anh em vui vẻ hẳn lên", Thượng tá Luyện trải lòng.

Theo thống kê của 12 đơn vị tham gia chiến đấu bảo vệ biên giới phía bắc, số lượng bộ đội ta hy sinh trên mặt trận Vị Xuyên (Hà Giang) lên tới hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ; trong đó hiện có gần 2.770 mộ liệt sĩ đang được quản lý tại chín nghĩa trang trên địa bàn tỉnh, số còn lại đang tiếp tục tìm kiếm, quy tập. Từ năm 2016 đến nay, các lực lượng chức năng của Quân khu 2 đã tìm kiếm, quy tập được hơn 100 bộ HCLS, trong đó hàng chục bộ HCLS xác định được danh tính. Thiếu tướng Trịnh Văn Quyết, Bí thư Ðảng ủy, Chính ủy Quân khu 2, khẳng định: Thời gian tới, Ðảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 2 tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị phối hợp chặt chẽ cấp ủy, chính quyền địa phương tập trung nhân lực, vật lực, đẩy nhanh tiến độ rà phá vật cản, tạo thuận lợi cho quá trình tìm kiếm và quy tập HCLS. Mục tiêu đặt ra trong năm 2020 là sẽ quy tập được khoảng 150 đến 200 HCLS. Cùng với đó, Ðảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các đơn vị chủ động khai thác, thu thập thông tin trong nhân dân, nhất là nơi diễn ra các trận đánh nhằm sớm hoàn thành việc lập bản đồ tìm kiếm HCLS. Ðồng thời, phối hợp các cấp, ngành ở Trung ương và địa phương chung tay tôn tạo, tu bổ phần mộ liệt sĩ tại các nghĩa trang, làm tốt công tác chính sách đối với thân nhân liệt sĩ.